NAJWAŻNIEJSZE
WYDARZENIA Z DZIEJÓW
KOŚCIOŁA
FARNEGO W BYDGOSZCZY
KALENDARIUM
XI wiek Istnieje
osada, która
za panowania Kazimierza Odnowiciela
rozrasta się w gród strażniczy - Bydgoszcz. W grodzie
znajdują się kościoły: św. Idziego i św. Mikołaja.
po 1346 -
Król Polski
Kazimierz Wielki nadał Bydgoszczy prawa
miejskie (magdeburskie)
Wkrótce po
lokacji i rozplanowaniu miasta władze miejskie zbudowały drewniany kościół pw.
św. Mikołaja biskupa i wyznawcy, erygowany w 1399 r.; król nadał proboszczowi
wyłączne prawo w kierowaniu szkołą parafialną
1409 Podczas walk
polsko-krzyżackich o Bydgoszcz zniszczony został kościół parafialny
1425 W pożarze miasta
spłonął kościół parafialny wraz z mieszczącym się w nim archiwum miejskim
przed 1449 - Odbudowa
kościoła farnego, budowa kaplicy św. Anny
ok. 1460 - Rozpoczęcie
budowy nowej ceglanej Fary na fundamentach i częściowo na murach poprzedniej
świątyni
1466 Na prośbę starosty
bydgoskiego Jana Kościeleckiego, król Kazimierz Jagiellończyk mocą „wieczystej
zgody” wydzielił z królewskich dochodów fundusz na codzienne msze w kościele pw.
św. Mikołaja; m.in. za swoich przodków, oraz na ołtarz na cześć Boga
Wszechmogącego i
Najświętszej Maryi Panny, przy którym miały być odprawiane; podczas codziennej
mszy św. porannej śpiewane było od tej pory oficjum o Najświętszej Maryi Pannie;
biskup włocławski Jakub z Sienna erygował przy kościele farnym Bractwo Bożego
Ciała w kaplicy pw. św. Anny, na prośbę wiernych wyrażoną przez rajców
bydgoskich
1483 Burmistrz bydgoski
Mikołaj Giza ze swym synem ks. Stanisławem ufundowali w kościele parafialnym
ołtarz św. Stanisława męczennika
1502 Zakończenie budowy
Fary; kard. Piotr, legat papieski m.in. na Polskę, na prośbę starosty
bydgoskiego Andrzeja Kościeleckiego zezwolił na uroczyste procesje publiczne z
Najświętszym Sakramentem w kościele parafialnym pw. św. Mikołaja podczas 6 świąt
w roku
1505 Na
prośbę bydgoskich mieszczan, złotnika Szymona i Anny, bp włocławski
Wincenty Przerębski zatwierdził erekcję ołtarza ufundowanego przez
nich na cześć Przenajświętszej Dziewicy Maryi w kościele
parafialnym; funduszem miało być objęte utrzymanie ołtarza i
Bractwa NMP, dla sprawowania i pomnażania kultu NMP
1512
Mieszczanin Andrzej Sopański ufundował ołtarz pw. Poczęcia NMP w
kościele farnym
1515
Przybudowanie do Fary kaplicy pw. św. Anny, ufundowanej przez ród
Orłowitów
1525
Mieszczanie ufundowali monstrancję i krzyż wielki dla kościoła
parafialnego
1526
Starosta bydgoski Stanisław Kościelecki ufundował i zbudował ołtarz
św. Katarzyny w kaplicy pw. św. Anny w kościele parafialnym, a
także stalle w chórze wraz z amboną
1547
Olbrzymi pożar objął całe miasto wraz z przedmieściami
1555
Odbudowa kaplicy św. Anny na wschód od wieży w kościele parafialnym
1596 Przy
kościele parafialnym jest 11 bractw
1605 Stefan Bogurski wystawia kaplicę św. Szczepana
1612 Budowa
kaplicy pw. św. Jana Ewangelisty z fundacji rodu Rychłowskich
1616 Do
miasta przybyli dwaj pierwsi jezuici, których bp włocławski Paweł Wołucki osadził początkowo przy Farze
1642 Ołtarz
główny pozostawał na utrzymaniu rodziny Łochowskich
1650
Wzniesiona została otwarta kruchta od zachodniej strony Fary
1655 - 57
-
Bydgoszcz zajęta przez Szwedów; rabunek i zniszczenie wyposażenia
kościoła farnego oraz depozytów miejskich, profanacja Najświętszego
Sakramentu
1660
Burmistrz Bydgoszczy Wojciech Łochowski Jr funduje barokową
sygnaturkę
1666
Fundacja nowego ołtarza NMP
1667
Zawieszenie dzwonu-sygnaturki o średnicy 1,5 stopy
1698
Odbudowa ołtarza św. Michała Archanioła w kościele farnym z fundacji
opata Michała Antoniego Hackiego, protonotariusza apostolskiego
1702
Zawieszono dzwonsygnaturkę wysokości 1,3 stopy
1703 - 36
-
Po wielokrotnych najazdach wojsk szwedzkich, moskiewskich i
saskich, zarówno miasto jak i kościół famy znajdowały się w ruinie a
kolejne zarazy zdziesiątkowały ludność Bydgoszczy
1758 W
dzwonnicy kościoła farnego zawieszono dzwon wielki, dekorowany z
jednej strony figurą Ukrzyżowanego Chrystusa, z drugiej św. Piotra
z kluczami, wykonany przez Mikołaja Peterilge w Toruniu
13 IX 1771
- Król pruski Fryderyk ll Wielki wydał patent włączający Pomorze oraz
ziemie położone nad Brdą i Notecią do monarchii pruskiej; Bydgoszcz
liczy ok. 1000 mieszkańców, w tym 80% katolików
1794 Z
kościoła farnego na cele powstania kościuszkowskiego przekazano
zgromadzone wota wielkiej wartości
1806
Przeniesienie cudownego krzyża z kościoła po-jezuickiego do kościoła
farnego
1806 - 13
- Wojska francuskie i rosyjskie używały kościoła farnego jako magazynu;
rabunek biblioteki farnej
1807 - 15 -
Bydgoszcz włączona do Księstwa Warszewskiego
1808
Zorganizowanie w plebanii przy Farze nauczania szkolnego
1809
Założenie cmentarza Starofarnego
1815
Ponowne przyjęcie Bydgoszczy przez państwo pruskie
1816
Bydgoszcz liczy 6 123 mieszkańców, w tym 41% katolików
1819 - 30 -
Gruntowny remont kościoła farnego
1822 Papież
Pius VII zmienił przynależność diecezjalną Bydgoszczy, która z
włocławskiej przeszła do diecezji gnieźnieńskiej
1830 W
związku z kasatą bernardynów w Bydgoszczy przeniesiono bractwo św.
Anny do kościoła farnego
1831 Wznowienie służby Bożej w
kościele farnym, jedynym czynnym kościele katolickim w mieście
1834 Skupienie całego duszpasterstwa
bydgoskiego w kościele farnym na skutek likwidacji zakonów katolickich
1841 Ufundowanie dla kościoła farnego
obrazu św. Rocha z nałożoną srebrną sukienką
1846 Rozwiązanie katolickiej Czytelni
Polskiej założonej przez wikariusza farnego ks. Jana Jankowskiego
1852 Bydgoszcz liczy 12 918
mieszkańców, w tym 26 katolików (w większości Polaków)
1861 Powstanie charytatywnego
towarzystwa św. Wincentego a'Paulo z własną biblioteką
1871 Zjednoczenie Niemiec; Bydgoszcz
przynależy do Cesarstwa Niemieckiego; rozpoczęcie trwającego do 1887 r.
Kulturkampfu na terenach zabranych, w tym m.in. pozbawienie duchownych
katolickich nadzoru nad szkolnictwem, wprowadzenie obowiązku
konsultacji z władzą świecką obsadzania stanowisk kościelnych oraz
składania przysięgi przez księży katolickich na wierność państwu,
napiętnowanie polskości włącznie z rugowaniem języka polskiego ze
szkół i urzędów
1876 Założenie przy kościele św. św.
Marcina i Mikołaja chóru polskiego, tj. Towarzystwa Śpiewu "Święty
Wojciech"
1887 Proboszczem parafii farnej
został ks. Józef Choraszewski, który odnowił Farę, zainicjował budowę
nowego kościoła katolickiego w Bydgoszczy (pw. Świętej Trójcy) i
założył szpital dziecięcy św. Floriana
1892 Założenie Towarzystwa Robotników
Polsko-Katolickich w Bydgoszczy (którego koncepcję opracował abp
gnieźnieński i poznański Florian Stablewski, nazywany „arcybiskupem socjalnym"), najliczniejszej organizacji polskiej w mieście
1899 Proboszczem parafii farnej
zostaje ks. Ryszard Markwart, opiekun stowarzyszeń, założyciel cmentarza
Nowofarnego
19 I 1920 - Przejęcie Bydgoszczy
przez polskie władze
01 VI 1920
- Przywrócenie ogólno miejskich procesji Bożego Ciała rozpoczynających się w kościele
farnym
01.III 1921 - Proboszczem parafii
farnej został ks. Tadeusz Skarbek-Malczewski, prałat domowy papieża
15 III 1921 - Dekanat bydgoski
podzielony na dekanat bydgoski miejski i dekanat bydgoski podmiejski
(wiejski); Bydgoszcz liczy 87 643 mieszkańców, w tym 73% katolików
1922 - 26 - Remont Fary i odkrycie
przez ks. Malczewskiego zabytku sztuki - obrazu Matki Bożej Bydgoskiej
w ołtarzu wielkim
1924 Prymas Polski kard. Edmund Dalbor wydał dekret o podziale dotychczasowej parafii farnej i
utworzeniu w Bydgoszczy 6 parafii; patronem wszystkich pozostał św.
Marcin, biskup i wyznawca, patron miasta od XV w.
1925 Bydgoszcz liczy 104 tys.
mieszkańców, w tym 87% katolików
15 XI 1925 - Ks. bp Antoni Laubitz
konsekrował kościół farny; prezydent miasta dr Bernard Śliwiński
ofiarował kościołowi farnemu antependium ołtarza głównego
27 X 1929 - Bp A. Laubitz poświęcił 4
nowe dzwony dla kościoła farnego
21 XII 1931 -Proboszczem parafii
farnej został ks. Józef Schulz; we wrześniu 1939 r. we władzach
Komitetu Obywatelskiego, więziony w niemieckich obozach
koncentracyjnych zmarł pół roku później
09 IX 1939
- Po zajęciu Bydgoszczy przez okupanta niemieckiego pierwsza publiczna egzekucja
na Starym Rynku; zamordowanie wikariusza parafii farnej ks. Jana Jakubowskiego
1940 stycznia - Rozpoczęto rozbiórkę
kościoła pojezuickiego na Starym Rynku; kościół famy przekazano
katolikom niemieckim, natomiast katolikom Polakom - d. kościół
klarysek, po roku odebrany
1942 Aresztowanie ks. Antoniego
Świadka, wikariusza kościoła farnego, i uwięzienie w niemieckim obozie
koncentracyjnym w Dachau, gdzie zmarł w 1945 r.
1945 stycznia - Na skutek działań
wojennych uszkodzony został kościół farny - dach, witraże i częściowo
wnętrze kościoła
21 I 1945 - Opuszczenie Bydgoszczy
przez niemieckie władze okupacyjne
1946 Prymas Polski kard. August Hlond
utworzył 6 nowych parafii katolickich na bazie świątyń poewangelickich;
na obszarze Bydgoszczy funkcjonowało w sumie 12 parafii
1947 W Bydgoszczy przebywali z wizytą
prymas Polski kard. A. Hlond i prymas Anglii
1946 - 49 - Odbudowa Fary z
inicjatywy ks. proboszcza Franciszka Hanelta i konserwacja obrazu Matki
Bożej Bydgoskiej przez artystę malarza prof. Leona z Torunia
27 III 1949 - Przy kościele farnym
rozpoczął działalność Instytut Wyższej Kultury Religijnej
04 XI 1949 - Na skutek dekretu
rządowego rozwiązano zrzeszenia religijne
od 1950 - Prześladowanie kościoła
katolickiego: likwidacja nauki religii w szkołach, inwigilacja i
nękanie księży, ograniczanie swobody praktyk religijnych
1964 Utworzenie duszpasterstwa
środowisk akademickich i inteligenckich w Domu Katolickim przy parafii
farnej
29 V 1966
- Koronacja wizerunku Matki
Bożej z Różą przez prymasa Polski ks. kard. Stefana Wyszyńskiego przy
współudziale ówczesnego metropolity krakowskiego ks. kard. Karola
Wojtyły; nadanie Madonnie Bydgoskiej przez ks. prymasa tytułu Matki
Bożej Pięknej Miłości
15 V 1967 - Kanoniczna wizytacja
parafii farnej przez ks. prymasa Wyszyńskiego
01 I 1971 - Prymas Polski kard. S.
Wyszyński powołał cztery dekanaty dla miasta Bydgoszczy; parafia farna
znalazła się w dekanacie Bydgoszcz I
08 IX 1982 - Prymas Polski abp Józef
Glemp ustanowił Prymasowski Instytut Kultury Chrześcijańskiej z
siedzibą w Gnieźnie i w Bydgoszczy (od 1998 r. afiliowany jako Wydział
Teologii do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)
16 XI 1982 - Decyzją bpa
gnieźnieńskiego ks. prymasa Józefa Glempa przy bydgoskiej Farze ma
rezydować biskup - Wikariusz Biskupi dla Miasta Bydgoszczy. W latach
1982 -1996 był nim ks. bp Jan Nowak, proboszcz Fary . Szczególnej trosce
ks. bpa powierzono kult Matki Bożej Bydgoskiej oraz kierownictwo PIKCh.
im. Stefana kard. Wyszyńskiego w Bydgoszczy; w bydgoskiej Farze
ustanowiono stały dyżur spowiedniczy
29 V 1986 - Na
Starym Rynku uroczystość 20-lecia koronacji obrazu Matki Bożej Pięknej
Miłości z udziałem m.in. ks. prymasa Józefa Glempa; przy parafii farnej
zamieszkały siostry z Szensztackiego Instytutu Sióstr Maryi, zaproszone
przez ks. prymasa J. Glempa
1990 Powrót katechezy do szkół
19 III 1992 - Papież Jan Paweł II
mianował bpa Henryka Muszyńskiego arcybiskupem metropolitą
gnieźnieńskim; papież rozwiązał unię Archidiecezji Gnieźnieńskiej i
Poznańskiej oraz unię Archidiecezji Gnieźnieńskiej i Warszawskiej;
Bydgoszcz wchodzi w skład Archidiecezji Gnieźnieńskiej
22 V 1992 - Spotkanie Komisji
Episkopatów „Iustitia et Pax" z krajów Europy Środkowo-Wschodniej
zorganizowane przez bpa Jana Nowaka
13 XII 1992 - Poświęcenie w kościele
farnym tablicy pamiątkowej ku czci śp. ks. kard. Stefana Wyszyńskiego i
biskupów Lucjana Bernackiego i Jana Michalskiego
15 XII 1992
- Ustanowiono pięć dekanatów na terenie Bydgoszczy
05 IX 1993
- Metropolita gnieźnieński abp Henryk Muszyński ustanowił przy kościele farnym
Kapitułę Bydgoską pw. Matki Bożej Pięknej Miłości - Matki Kościoła i podniósł Farę do
godności kolegiaty; rozpoczęto remont kościoła
16 IV - 7 V 1994 - Pierwszy Bydgoski
Kongres Trzeźwości pod patronatem ks. bpa Jana Nowaka i prezydenta
Bydgoszczy Edwina Warczaka (w kościele farnym i ratuszu)
IX 1994
- Rozpoczęło działalność Studium Katolickiej Nauki Społecznej
1995 Na terenie Bydgoszczy istnieje
39 parafii
30.05.1999 - ks. abp Henryk
Muszyński w obecności Kapituły, przedstawicieli władz wojewódzkich,
miejskich i samorządowych oraz wiernych odczytał dekret papieski
podnoszący bydgoską farę - kolegiatę do godności Konkatedry
Archidiecezji Gnieźnieńskiej. Osobiście Ojciec Święty uczynił to na
bydgoskim lotnisku w czasie pielgrzymki do Ojczyzny.
07 VI 1999 - Podczas
swej VI Pielgrzymki do Polski Ojciec Święty Jan Paweł II odprawił Ofiarę
Eucharystyczną na bydgoskim lotnisku; wówczas też ukoronował papieskimi
koronami zabytkowy wizerunek Bydgoskiej Madonny i Dzieciątka Jezus oraz
podniósł kościół farny do godności konkatedry archidiecezji gnieźnieńskiej
2000 Kościół
jubileuszowy w roku Obchodów 2000 lecia chrześcijaństwa.
2001 Arcybiskup Henryk
Muszyński, Metropolita Gnieźnieński
w roku jubileuszu 750 lecia szkaplerza dokonuje uroczystej
rekoronacji drugiego czczonego w Farze Cudownego
Obrazu Matki Bożej Szkaplerznej.
1997-2002
Świątynię poddano całkowitej renowacji, w ramach której
kaplica św. Krzyża z odrestaurowaną polichromie
w stylu art deco zostaje adaptowana na kaplicę spowiedzi św.
2002 Fara-Konkatedra obchodzi
jubileusz 500lecia istnienia
(1502-2002)
Wielkanoc 2003
- ks. abp H. Muszyński poświęcił Drzwi
Jubileuszowe.
25.03.2004
- powstanie diecezji bydgoskiej. Pierwszym jej
Biskupem został - Ks. Bp Jan Tyrawa, dotychczasowy biskup pomocniczy wrocławski.
Bydgoska Fara – Konkatedra została podniesiona do godności kościoła
katedralnego.
28.03.2004
- Ingres ks. Biskupa Jana Tyrawy do Katedry
Bydgoskiej.
14. 06.2006
- Instalacja Kapituły Katedralnej Bydgoskiej.
Prepozytem został Ks. Prałat Zbigniew Maruszewski, proboszcz parafii
katedralnej.
24. 02. 2007 - Wizytacja kanoniczna
parafii katedralnej (inauguracja witryny internetowej Katedry, Sanktuarium i
Parafii)
